Παπαδημητρίου Σκλήρυνση κατά πλάκας
Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση αποτελεί ένα συχνό νευρολογικό νόσημα. Είναι ένα από τα συχνότερα αίτια νευρογενούς κύστης. Υπολογίζεται ότι το 50-90% των ασθενών θα έχουν συμπτωματολογία από το ουροποιητικό σύστημα κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου. Η νόσος παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις, περιόδους δηλαδή που είναι σε καλό στάδιο και περιόδους με επιδείνωση των συμπτωμάτων. Μπορεί να επηρεάσει πολλά όργανα και λειτουργίες, όπως την κίνηση χεριών και ποδιών, την όραση, το έντερο και το ουροποιητικό σύστημα.
Στη νευροουρολογία η σκλήρυνση κατά πλάκας περιγράφεται σαν ‘πάθηση- χαμαιλέοντας’. Και αυτό γιατί στην πορεία της μπορεί να αλλάξει μορφή και συμπτώματα και η εικόνα της να επιδεινώνεται ή να βελτιώνεται από μόνη της. Αυτό είναι αντίθετο από ότι συμβαίνει στους ασθενείς με κακώσεις του νωτιαίου μυελού, οι οποίοι μετά το ατύχημα και αφού παρέλθει το νωτιαίο σοκ (εντός 3-6 μηνών) συνήθως έχουν μία σταθερή εικόνα από το ουροποιητικό τους.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλεί η σκλήρυνση κατά πλάκας από το ουροποιητικό;
Στην πλειοψηφία των ασθενών (30-80%) υπάρχουν συμπτώματα υπερλειτουργικής κύστης, δηλαδή επιτακτικότητα με ή χωρίς ακράτεια, συχνουρία ή νυκτουρία. Ο ασθενής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι πρέπει να πάει γρήγορα στην τουαλέτα και πολλές φορές δεν προλαβαίνει να φθάσει. Ένα σημαντικό ποσοστό όμως θα έχει και δυσκολία στην ούρηση λόγω δυσυνέργειας εξωστήρα-σφιγκτήρα. Σε αυτούς το πυελικό έδαφος συσπάται κατά την ούρηση, μη επιτρέποντας το εύκολο άδειασμα. Έτσι υπάρχει διακοπτόμενη ούρηση, καθυστέρηση στην έναρξη και στην ολοκλήρωση της ούρησης και αίσθημα ατελούς κένωσης. Αυτό σε συνδυασμό με τις υψηλές πιέσεις και συσπάσεις κατά το γέμισμα της κύστης, μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τη λειτουργία των νεφρών. Έτσι είναι εξαιρετικά σημαντική η παρακολούθηση αυτών των ασθενών από ουρολόγο, συνήθως ανά έτος.
Ένα όχι αμελητέο ποσοστό ασθενών (κοντά στο 10%) θα εμφανίσει συμπτώματα από το ουροποιητικό σαν πρώτη εκδήλωση της νόσου. Έτσι νέοι άνθρωποι που εμφανίζουν αιφνίδια συμπτώματα υπερλειτουργικής κύστης ή δυσκολίας στην ούρηση θα πρέπει να παραπέμπονται για νευρολογικό έλεγχο, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες;
Η θεραπεία θα στηριχθεί κυρίως στα ευρήματα του ουροδυναμικού ελέγχου. Αν κάποιος έχει ήπια συμπτώματα μπορεί να γίνεται απλά ροομετρία και μέτρηση υπολείμματος και να παρακάμπτεται ο πλήρης επεμβατικός ουροδυναμικός έλεγχος.
Αν τα συμπτώματα είναι ήπια, υπάρχει καλή ροή ούρων και η κύστη αδειάζει, μπορεί ο ασθενής να μείνει σε απλή παρακολούθηση. Αν υπάρχει σημαντική επιτακτικότητα, συχνουρία ή ακράτεια χορηγούμε φάρμακα που χαλαρώνουν την κύστη και δεν της επιτρέπουν να συσπάται έντονα. Τέτοια είναι τα αντιχολινεργικά και το mirabegron με πολύ καλά αποτελέσματα.
Αν η επιτακτική ακράτεια είναι έντονη και δεν βοηθούν τα φάρμακα, μία καλή σύγχρονη μέθοδος είναι η έγχυση Botox στον εξωστήρα με κυστεοσκόπηση. Για περισσότερες λεπτομέρειες για τη χρήση του Botox μπορείτε να ανατρέξετε στο σχετικό κεφάλαιο της ιστοσελίδας μας.
Αν υπάρχει σημαντική δυσκολία στην ούρηση και παραμένει μεγάλο υπόλειμμα ούρων (για παράδειγμα άνω των 200 ml) συνήθως προτείνουμε την έναρξη διαλειπόντων καθετηριασμών. Ο ασθενής δηλαδή εκπαιδεύεται να αδειάζει μόνος του την κύστη με ειδικούς έτοιμους αυτολιπαινόμενους καθετήρες. Αυτό προσφέρει ασφάλεια για τους νεφρούς και έχει σημαντικά μικρότερη πιθανότητα ουρολοίμωξης από τον μόνιμο καθετήρα που θέλουμε να αποφεύγουμε. Ο αριθμός των διαλειπόντων καθετηριασμών ανά ημέρα εξατομικεύεται ανάλογα με τα ευρήματα της ουροδυναμικής μελέτης και μπορεί να είναι από 1-2 ημερησίως έως 6-7 σε πλήρη αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων).
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι ένα νευρολογικό νόσημα που συνήθως επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος. Η παρακολούθηση από ουρολόγο είναι πολύ σημαντική για αυτούς τους ασθενείς με κύριο στόχο την προστασία των νεφρών και τη βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής.