Παπαδημητρίου Νεφρολιθίαση - Γενικά στοιχεία
Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή των ούρων και για μία σειρά από άλλες σημαντικές διεργασίες για τον οργανισμό. Τα ούρα που παράγονται στους νεφρούς μεταφέρονται στην ουροδόχο κύστη μέσω δύο λεπτών σωλήνων που ονομάζονται ουρητήρες. Στη συνέχεια αποβάλλονται μέσω της ουρήθρας με τη διαδικασία της ούρησης. Το σύνολο των νεφρών, ουρητήρων, ουροδόχου κύστης και ουρήθρας ονομάζεται ουροποιητικό σύστημα.
Νεφρολιθίαση ή λιθίαση του ουροποιητικού είναι η δημιουργία λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Αποτελεί την τρίτη συχνότερη πάθηση της ειδικότητας της Ουρολογίας μετά τις παθήσεις του προστάτη και τις ουρολοιμώξεις.
Η συχνότητά της είναι περίπου 5% στο γενικό πληθυσμό και είναι συχνότερη στους άνδρες σε αναλογία περίπου 2,5 προς 1. Υπάρχουν χώρες, κυρίως βιομηχανικές, που η συχνότητά της φθάνει το 15% στο σύνολο του πληθυσμού. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συχνή υποτροπή, δηλαδή κάποιος που έκανε έναν κολικό να ξαναδημιουργήσει πέτρα στο μέλλον.
Η νεφρολιθίαση είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Αναφορές για τη νεφρολιθίαση υπάρχουν από τον Ιπποκράτη (400 π.Χ). Ανάλογα με την εντόπιση του λίθου, υπάρχει η λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση ή «πέτρες στα νεφρά» όπως είναι ευρέως γνωστή), λιθίαση των ουρητήρων (των σωλήνων που μεταφέρουν τα ούρα από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη) και λιθίαση της ουροδόχου κύστης. Σε έναν ασθενή που εμφάνισε επεισόδιο νεφρολιθίασης υπάρχει 10% πιθανότητα νέου επεισοδίου σε ένα έτος και 60% μετά από 7-10 έτη.
Παράγοντες που ευνοούν το σχηματισμό πέτρας είναι οι υψηλές θερμοκρασίες (συχνότερος ο σχηματισμός λίθων τους θερινούς μήνες, για αυτό οι κoλικοί είναι συχνότεροι το φθινόπωρο), η περιορισμένη σωματική δραστηριότητα (καθιστικά επαγγέλματα), το άγχος, η λήψη μικρής ποσότητας νερού (τα ούρα είναι πιο πυκνά) , η άτακτη διατροφή και οι συχνές ουρολοιμώξεις. Επίσης είναι πάθηση που έχει σημαντική οικογενειακή προδιάθεση, δηλαδή είναι πιο πιθανή αν κάποιος έχει πατέρα, μητέρα ή αδελφό με πέτρες. Υπάρχουν δε ειδικές μορφές της νόσου, όπως η κυστινουρία, που μεταφέρονται γονιδιακά γενετικές ανωμαλίες. Τέλος πιο συχνή είναι η πάθηση σε ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και δουλειά γραφείου. Αυτό αποδίδεται στην άτακτη ανθυγιεινή διατροφή και στην έλλειψη σωματικής άσκησης.
Η σύσταση των λίθων μπορεί να ποικίλει από περιοχή σε περιοχή. Γενικά το 80% των λίθων του ουροποιητικού περιέχουν ασβέστιο και φωσφόρο. 5% είναι λίθοι ουρικού οξέος (σε ασθενείς με αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα) και 2% λίθοι κυστίνης ( κληρονομικό νόσημα). Η γνώση της χημικής σύνθεσης των πετρών έχει μεγάλη σημασία για τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την πρόληψη της κάθε περίπτωσης. Για αυτό το λόγο προτείνουμε τη χημική ανάλυση των λίθων σε μικροβιολογικό εργαστήριο και τον πλήρη μεταβολικό έλεγχο του ασθενούς, την διερεύνηση δηλαδή για ανεύρεση πιθανής αιτίας της λιθίασης.
Η νεφρολιθίαση είναι μία πολύ συχνή πάθηση που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Χρειάζεται προσεκτική και σοβαρή αξιολόγηση της από ουρολόγο. Αν έχετε ιστορικό κολικού επιβάλλεται να παρακολουθείστε από τον ουρολόγο σας σε βάθος χρόνου.