Παπαδημητρίου Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη
Η Καλοήθης υπερπλασία του Προστάτη (ΚΥΠ) είναι η συχνότερη καλοήθης ουρολογική πάθηση των ανδρών μετά την ηλικία των 50 ετών. Στην πάθηση υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση, δηλαδή αν ο πατέρας ή ο αδελφός κάποιου έχουν σοβαρή συμπτωματολογία από τον προστάτη είναι πιθανότερο να εμφανιστούν συμπτώματα στην πορεία και στον άνδρα. Γενικά μπορεί να μην προκαλεί κανένα σύμπτωμα ή να είναι συμπτωματική. Συνδέεται σε ένα σημαντικό ποσοστό των ανδρών με μία πλειάδα συμπτωμάτων που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα ζωής. Αν δεν υπάρξει θεραπεία στους άνδρες με σοβαρά συμπτώματα, η ΚΥΠ μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές επιπλοκές, όπως η οξεία επίσχεση ούρων, η αιματουρία, οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, η λιθίαση της κύστεως, η αποφρακτική ουροπάθεια και σπανιότερα η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Η παρακολούθηση των ανδρών με συμπτώματα μετά τα 50 έτη από τον ουρολόγο είναι σημαντικής αξίας.
Τι είναι ο προστάτης και τι συμπτώματα έχει η καλοήθης υπερπλασία;
Ο προστάτης είναι ένα μικρό όργανο με μέγεθος καστάνου που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη, τον διαπερνά η ουρήθρα μέσω της οποίας αποβάλλονται τα ούρα και υπάρχει μόνο στους άνδρες. Ονομάστηκε έτσι από τον Ηρόφιλο τον 4ο π.χ αιώνα επειδή ‘προΐσταται’ της ουροδόχου κύστης. Παράγει ένα υγρό που αναμειγνύεται με το σπέρμα και ένα σημαντικό ένζυμο, το PSA που βοηθά στη ρευστοποίηση του σπέρματος.
Ο προστάτης αποτελεί συχνά πηγή προβλημάτων στους άνδρες, αφού από τις νεώτερες ηλικίες είναι ευάλωτος σε λοιμώξεις (προστατίτιδες), ενώ με την πάροδο της ηλικίας ξεκινά η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (από τα 45-50 συνήθως έτη) και από την πέμπτη δεκαετία της ζωής ο πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι η διόγκωση του αδένα που συμβαίνει στους περισσότερους άνδρες με την πάροδο των ετών. 4 στους 10 άνδρες μετά την ηλικία των 60 ετών θα έχουν συμπτώματα από τη διόγκωση. Ο προστάτης μεγαλώνει και από μέγεθος καστάνου μπορεί να φθάσει σε μέγεθος μανταρινιού ή ακόμα και πορτοκαλιού . Ο προστάτης γενικά έχει 3 ζώνες, την κεντρική ,τη μεταβατική και την περιφερική και η καλοήθης υπερτροφία ξεκινά από τη μεταβατική, ενώ ο καρκίνος από την περιφερική.
Η υπερπλασία προκαλεί απόφραξη του αυλού της ουρήθρας. Ο νέος άνδρας ουρεί με ευχέρεια και χωρίς καθυστέρηση με υψηλή ροή . Ο άνδρας με διόγκωση του προστάτη συνήθως ουρεί με μικρότερη ροή , καθυστερεί να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει και έχει συχνά την αίσθηση ότι δεν άδειασε την κύστη του. Η δυσκολία στην έξοδο των ούρων αναγκάζει την ουροδόχο κύστη να σπρώχνει με μεγάλη πίεση και αυτό οδηγεί σε πάχυνση του τοιχώματος και ελάττωση της ελαστικότητάς της. Έτσι υπάρχει συχνουρία, ο ασθενής έχει ξαφνική, έντονη επιθυμία για ούρηση που δεν μπορεί να αναστείλει και συχνά δεν προλαβαίνει να φθάσει στην τουαλέτα, χάνοντας ούρα στο εσώρουχό του. Επίσης σηκώνεται το βράδυ για να ουρήσει αρκετές φορές, κάτι που είναι πολύ βασανιστικό και έχει άμεσες επιπτώσεις στη ποιότητα ζωής αφού ο ασθενής αισθάνεται μόνιμα κουρασμένος και ότι δεν έχει χορτάσει τον ύπνο του. Η νυκτουρία θεωρούμε ότι είναι το πιο βασανιστικό σύμπτωμα, μπορεί όμως να οφείλεται και σε άλλες αιτίες, όπως η μεγάλη ηλικία, η νυκτερινή πολυουρία, η λήψη διουρητικών φαρμάκων και η άπνοια στον ύπνο.
Τα συμπτώματα αυτά όταν γίνουν σοβαρά επηρεάζουν αρνητικά και τη σεξουαλική ζωή, ιδιαίτερα τη στυτική λειτουργία. Σε κάποιους άνδρες η καλοήθης υπερπλασία μπορεί να εκδηλώνεται με συχνές ουρολοιμώξεις, αιματουρία, δημιουργία πετρών μέσα στην κύστη επειδή τα ούρα λιμνάζουν, ακόμα και με νεφρική ανεπάρκεια επειδή τα ούρα λόγω της έντονης δυσκολίας στην ούρηση παλινδρομούν στους νεφρούς που διογκώνονται και μπορεί να καταστραφούν. Αυτές είναι οι ακραίες αλλά συχνές δυστυχώς επιπλοκές της πάθησης, ειδικά σε άνδρες που δεν παρακολουθούνται από ουρολόγο. Επίσης κάποιες φορές μπορεί ο ασθενής να μην μπορεί να ουρήσει καθόλου. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται επίσχεση ούρων και πρέπει να τοποθετείται αμέσως καθετήρας για την απομάκρυνση των ούρων.
Έχω κάποια συμπτώματα και επισκέπτομαι τον ουρολόγο. Ποιες εξετάσεις θα κάνω;
Καταρχήν ο ουρολόγος πρέπει να σας πάρει ένα σωστό ιστορικό. Θα ρωτήσει για τα συμπτώματά σας, τη διάρκειά τους και πόσο επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σας. Στη συνέχεια ακολουθεί η κλινική εξέταση, ο γιατρός δηλαδή θα σας εξετάσει. Σε έναν άνδρα με συμπτώματα προστάτη οι συνήθεις εξετάσεις που γίνονται σε ένα ιατρείο είναι:
Υπερηχογράφημα νεφρών, ουροδόχου κύστης και προστάτη - μέτρηση υπολείμματος ούρων
Είναι η πιο κοινή και χρήσιμη εξέταση σε άνδρες που ελέγχονται για τον προστάτη τους, αλλά έχει και άλλες πολλές ενδείξεις (διερεύνηση αιματουρίας, κολικός νεφρού, υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, ακράτεια ούρων και άλλα). Στο τέλος της εξέτασης θα σας ζητηθεί να ουρήσετε και μετά θα μετρηθεί με τον υπερηχογράφο το υπόλειμμα των ούρων, πόσα δηλαδή ούρα περίσσεψαν στην κύστη. Είναι καλό πριν το ραντεβού σας να έχετε πιει περίπου ένα λίτρο νερό και να μην έχετε ουρήσει, ώστε όταν σας εξετάσει ο γιατρός να έχετε μία φυσιολογική επιθυμία για ούρηση. Το ιατρείο μας διαθέτει σύγχρονο έγχρωμο υπερηχογράφο που επιτρέπει τη λεπτομερή υπερηχογραφική απεικόνιση των νεφρών, της ουροδόχου κύστεως και του προστάτη.
Ουροροομετρία
Το ροόμετρο είναι ένα ειδικό μηχάνημα που επικοινωνεί ασύρματα με τον κεντρικό υπολογιστή. Θα ζητηθεί αρχικά στον εξεταζόμενο που νοιώθει μία φυσιολογική επιθυμία για ούρηση να ουρήσει μέσα στο μηχάνημα, αφού η πόρτα κλείσει και ο γιατρός απομακρυνθεί ώστε να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα του ασθενούς. Στο κεντρικό μηχάνημα καταγράφεται μία καμπύλη ούρησης που ουσιαστικά υποδηλώνει την ταχύτητα εξόδου των ούρων, το πόσο εύκολα δηλαδή ή δύσκολα βγαίνουν τα ούρα. Έτσι μπορούμε απλά και εύκολα να διαπιστώσουμε ποιοι ασθενείς ουρούν φυσιολογικά ή αποφρακτικά. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρία, όσο και η Διεθνής Εταιρία Εγκράτειας προτείνουν την ροομετρία ως απαραίτητη αρχική εξέταση στους ασθενείς με συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα ή ακράτεια ούρων. Επίσης είναι μία πολύ χρήσιμη εξέταση σε παιδιά με συμπτώματα όπως συχνουρία, νυκτερινή ενούρηση και ατελή κένωση της κύστεως. Το ιατρείο μας διαθέτει το σύγχρονο ασύρματο ροόμετρο της Ολλανδικής εταιρίας MMS.
Μέτρηση PSA
Το πιθανότερο είναι ο ουρολόγος να σας ζητήσει την εξέταση αίματος PSA αν είστε μικρότεροι των 75 ετών. Είναι μία εξέταση που γίνεται προσπαθώντας να βρούμε άνδρες με αυξημένη πιθανότητα καρκίνου του προστάτη. Η εξέταση βέβαια δυστυχώς δεν είναι ειδική για τον καρκίνο και ξέρουμε ότι 1 στους 4 άνδρες με καλοήθη υπερπλασία θα έχουν αυξημένη τιμή PSA (συνήθως από 4 έως 10 ng/ml).
Δακτυλική εξέταση
Η δακτυλική εξέταση του προστάτη μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για το μέγεθος του προστάτη και τη μορφή του. Το επιθυμητό είναι ο προστάτης να είναι μαλακός. Αν ο γιατρός ψηλαφήσει μία διαφορετική σκληρή περιοχή, αυτό δεν είναι δεσμευτικό ότι υπάρχει κακοήθεια αλλά ίσως σας προτείνει βιοψία προστάτη.
Ερωτηματολόγιο συμπτωμάτων IPSS
Κατά την παραμονή σας στο χώρο της αναμονής και πριν δείτε τον γιατρό, παρέχουμε ένα έντυπο ερωτηματολόγιο που μπορείτε να συμπληρώσετε μόνοι σας. Αυτό δίνει μία ικανοποιητική εικόνα της βαρύτητας των συμπτωμάτων σας, ανάλογα με το τελικό σκορ που σημειώνετε.
Έχω συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας προστάτη. Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές μου;
Μετά το τέλος της εξέτασης ο γιατρός θα σας εξηγήσει τα ευρήματα και τα πιθανά επόμενα βήματα στην παρακολούθηση και θεραπεία σας.
Προσεκτική παρακολούθηση
Αν τα συμπτώματα είναι ήπια και δεν επηρεάζουν ιδιαίτερα τη ζωή του άνδρα είναι απολύτως λογικό να προταθεί παρακολούθηση, συνήθως ανά έτος. Αν στην πορεία τα συμπτώματα επιδεινωθούν μπορεί να προστεθεί φαρμακευτική θεραπεία. Η ετήσια παρακολούθηση είναι ζωτικής σημασίας για να αποφευχθούν επιπλοκές της νόσου ή αν υπάρξουν να διαγνωσθούν έγκαιρα. Άνδρες που είναι σε απλή παρακολούθηση ανά έτος δεν έχουν κανένα κίνδυνο να εμφανίσουν χωρίς να το καταλάβουν τη σοβαρή επιπλοκή της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας λόγω μεγάλου υπολείμματος. Ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών με ήπια συμπτώματα δεν θα εμφανίσουν επιδείνωση στην πορεία της νόσου και δεν θα χρειαστεί ποτέ να πάρουν φάρμακα.
Τροποποίηση συνηθειών και συμπεριφοράς
Συχνά ο γιατρός δίνει κάποιες συμβουλές για τη διατροφή. Αν κάποιος έχει συχνουρία, επιτακτικότητα και έντονη νυκτουρία θα του προταθεί να περιορίσει ροφήματα που ερεθίζουν την ουροδόχο κύστη, όπως ο καφές, το τσάι, η coca cola και το αλκοόλ, ειδικά το βράδυ. Επίσης μία καλή συμβουλή στη νυκτουρία είναι ο περιορισμός των υγρών από το απόγευμα και μετά, να πίνει δηλαδή ο άνδρας τα νερά του κυρίως πρωί, μεσημέρι και νωρίς το απόγευμα. Επίσης βοηθά η ούρηση αμέσως πριν την κατάκλιση στο κρεβάτι, ώστε να ξεκινά η νύκτα με άδεια την ουροδόχο κύστη.
Άλλη σημαντική συμβουλή είναι η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, η οποία συχνά επιδεινώνει τα συμπτώματα του προστάτη. Σε άνδρες που λαμβάνουν αντιυπερτασικά φάρμακα και έχουν έντονη συχνουρία, μπορεί σε συνεννόηση με τον καρδιολόγο να περιοριστεί ή να κοπεί το διουρητικό.
Φαρμακευτική αγωγή
Είναι μία καλή επιλογή σε άνδρες με μέτριας ή σοβαρής βαρύτητας συμπτώματα που επιθυμούν ανακούφιση από αυτά. Γενικά παραδοσιακά υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες καλών φαρμάκων, οι α-αποκλειστές και οι αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης. Σήμερα όμως συμπληρωματικά και ανάλογα με τα συμπτώματα είναι διαθέσιμα και μπορούμε να δοκιμάσουμε και αντιμουσκαρινικά φάρμακα, αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης, καθώς και βοτανοθεραπεία.
Συνήθως ξεκινάμε τη θεραπεία με α-αποκλειστή. Υπάρχουν διάφορα μόρια σε αυτή την κατηγορία με παρόμοια αποτελεσματικότητα και παρόμοιο προφίλ ανεπιθύμητων ενεργειών ανεξαρτήτως του μεγέθους του προστάτη. Αυτά που είναι κυρίως διαθέσιμα στην Ελλάδα είναι η αλφουζοσίνη, η σιλοδοσίνη και η ταμσουλοσίνη. Γενικά είναι ασφαλή φάρμακα και θα προσφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων στα δύο τρίτα των ασθενών μας. Η σωστή πρακτική είναι ένα μήνα μετά την έναρξη του φαρμάκου ο άνδρας να ενημερώνει τον ουρολόγο για το αν είδε διαφορά στα συμπτώματα του (δυσκολία στην ούρηση, συχνουρία, νυκτουρία και τα άλλα). Αν δεν παρατήρησε βελτίωση, δεν είναι σωστό να συνεχίζει τη συγκεκριμένη αγωγή. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να ρίχνουν λίγο την πίεση και για αυτό συνήθως συμβουλεύουμε να λαμβάνονται το βράδυ πριν την κατάκλιση. Μία άλλη επιπλοκή που μπορεί να υπάρξει είναι η ελάττωση ή κατάργηση του σπέρματος, χωρίς να επηρεάζεται η σκληρότητα της στύσης. Αυτό οφείλεται στο ότι μία ποσότητα σπέρματος αντί να βγει προς τα έξω πηγαίνει στην ουροδόχο κύστη. Αυτό λέγεται παλίνδρομη εκσπερμάτιση και δεν είναι ιατρικό πρόβλημα (δεν δημιουργεί δηλαδή κάποιο θέμα στον άνδρα).
Η δεύτερη κατηγορία φαρμάκων είναι οι αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης (φιναστερίδη και ντουταστερίδη). Είναι φάρμακα που μειώνουν το μέγεθος του προστάτη κατά 25-30% περίπου μέσα σε τρεις μήνες, κάτι που δεν κάνουν οι α-αποκλειστές. Συνήθως τα προτείνουμε σε άνδρες με μεγαλύτερους προστάτες άνω των 50 γραμμαρίων με μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα. Οι αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης είναι τα μόνα φάρμακα που ελαττώνουν την πιθανότητα επίσχεσης ούρων, ανάγκης για χειρουργείο στο μέλλον και εξέλιξης της καλοήθους υπερπλασίας. Όπως όλα όμως τα φάρμακα μπορούν να έχουν επιπλοκές και η βασικότερη που μπορεί να παρατηρηθεί σε ένα 20% των ανδρών είναι η ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Οι αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης ελαττώνουν την τιμή του PSA (συνήθως στο μισό περίπου στο 3μηνο) και αυτό θα πρέπει να το έχουμε πάντα κατά νου όταν αξιολογούμε το PSA. Για παράδειγμα άνδρας με τιμή PSA 3 ng/ml που λαμβάνει ντουταστερίδη από καιρό έχει στην πραγματικότητα υψηλότερη τιμή.
Σε άνδρες με μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα και μεγάλους προστάτες, μία συνηθισμένη σύγχρονη επιλογή είναι η συνδυαστική θεραπεία α-αποκλειστή και αναστολέα της 5α ρεδουκτάσης. Υπάρχει μάλιστα διαθέσιμο σκεύασμα 2 σε 1, δηλαδή σε μία κάψουλα υπάρχουν και τα δύο συστατικά. Η λήψη γίνεται το βράδυ. Η συνδυαστική θεραπεία αποτελεί τη μέγιστη επιλογή με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, αλλά μπορεί να συγκεντρώσει αθροιστικά επιπλοκές και των φαρμάκων. Ο γιατρός θα τα συζητήσει όλα αυτά με τον άνδρα και εξατομικευμένα θα ληφθεί η απόφαση για τη θεραπεία, ανάλογα και με τις επιθυμίες και τους φόβους του ασθενούς.
Τα αντιμουσκαρινικά μόνα τους ή σε συνδυασμό με α-αποκλειστή μπορούν να δοκιμαστούν σε άνδρες με κυρίαρχα τα συμπτώματα της υπερλειτουργικής κύστης, δηλαδή επιτακτικότητα, συχνουρία, νυκτουρία και επιτακτική ακράτεια. Σε αυτούς τους άνδρες βέβαια πρέπει πρώτα να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να κρύβεται κάτι άλλο πίσω από αυτά τα συμπτώματα, όπως ο καρκίνος της κύστεως και η λιθίαση. Τα αντιμουσκαρινικά δουλεύουν στην ουροδόχο κύστη χαλαρώνοντάς την. Γενικά είναι ασφαλή φάρμακα και οι πιο κοινές επιπλοκές που μπορεί να έχουν είναι η δυσκοιλιότητα και η ξηροστομία.
Οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης είναι εξαιρετικά φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία που χρησιμοποιούνται από το 1998. Την τελευταία όμως δεκαετία μεγάλες μελέτες που δημοσιεύτηκαν έδειξαν ότι μπορούν εκτός από τη βελτίωση της στύσης να βελτιώσουν και τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα λόγω καλοήθους υπερπλασίας προστάτη. Σήμερα είναι διαθέσιμη εμπορικά η ταδαλαφίλη σε χαμηλή δόση 5 mg για ημερήσια χορήγηση. Είναι μία πολύ καλή επιλογή σε άνδρες που έχουν και συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας και στυτική δυσλειτουργία. Πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν συνταγογραφείται μέσω των ταμείων και ο άνδρας πληρώνει το σύνολο του κόστους του φαρμάκου.
Η βοτανοθεραπεία είναι μία συχνή επιλογή σε άνδρες με καλοήθη υπερπλασία εδώ και δεκαετίες και ειδικά στην Αμερική. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες που να δίνουν σαφή αποτελέσματα. Επίσης πρόβλημα είναι ότι δεν είναι όλα τα σκευάσματα ίδια, κάθε εταιρία χρησιμοποιεί είτε ένα είτε περισσότερα εκχυλίσματα στο ίδιο σκεύασμα και σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. Ο ακριβής μηχανισμός δράσης των βοτάνων δεν είναι σαφής. Στο εργαστήριο φαίνεται να έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντιανδρογονικές ιδιότητες, κάτι όμως που δεν έχει επιβεβαιωθεί επαρκώς στον άνθρωπο. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας του 2018 αναφέρουν ότι δεν μπορεί να δοθεί ειδική οδηγία και σύσταση για τη φυτοθεραπεία λόγω ανομοιογενών σκευασμάτων και μεθοδολογικών προβλημάτων των μελετών που έχουν ως σήμερα δημοσιευτεί. Ο γραφών επιλέγει τη βοτανοθεραπεία κυρίως σε περιστατικά με προεξάρχοντα τα συμπτώματα της προστατίτιδας και φλεγμονής. Γενικά πάντως χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα σκευάσματα που πωλούνται μέσω διαδικτύου. Να συμβουλεύεστε πάντα το γιατρό σας!
Όποια φαρμακευτική αγωγή και να επιλεγεί είναι εξαιρετικά σημαντική η παρακολούθηση του άνδρα σε βάθος χρόνου. Συνήθως προτείνουμε ετήσια παρακολούθηση.
Χειρουργική θεραπεία- προστατεκτομή
Η χειρουργική θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη θα συζητηθεί με τον άνδρα κυρίως στις εξής περιπτώσεις:
- Σοβαρά συμπτώματα παρά τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής
- Σοβαρά συμπτώματα που ο ασθενής δεν θέλει να λάβει φάρμακο
- Εμμένουσα αιματουρία, όταν έχει διερευνηθεί και έχει αποδοθεί στην καλοήθη υπερπλασία προστάτη
- Λιθίαση της κύστεως
- Υποτροπιάζουσες οξείες προστατίτιδες
- Οξεία επίσχεση των ούρων που απέτυχε η αφαίρεση του καθετήρα
- Χρόνια επίσχεση των ούρων με βλάβη των νεφρών λόγω παλινδρόμησης ούρων προς τα πάνω (πρώτα τοποθετείται καθετήρας για κάποιες εβδομάδες για αποκατάσταση και σταθεροποίηση κατά το δυνατό της νεφρικής λειτουργίας)
Διουρηθρική προστατεκτομή
Με τη διουρηθρική προστατεκτομή δεν υπάρχουν τομές στο δέρμα. Η αφαίρεση γίνεται με ένα ειδικό εργαλείο που λέγεται ρεζεκτοσκόπιο μέσα από την ουρήθρα. Απαιτείται φυσικά νάρκωση που μπορεί να είναι γενική ή καλύτερα ραχιαία, δηλαδή από τη μέση και κάτω. Έχει σίγουρα μικρότερη νοσηλεία και παραμονή του καθετήρα μετεγχειρητικά σε σχέση με την κλασική ανοικτή προστατεκτομή.
Με τη διουρηθρική προστατεκτομή αφαιρείται το εσωτερικό του προστάτη και όχι όλος ο αδένας. Έτσι δημιουργείται μία καλή δίοδος ώστε να βγαίνουν τα ούρα πιο εύκολα. Κατά μέσο όρο η ταχύτητα των ούρων βελτιώνεται κατά 160% και βελτιώνονται σημαντικά τα συμπτώματα των περισσοτέρων ανδρών. Τα αποτελέσματα της προστατεκτομής είναι καλύτερα κατά μέσο όρο από της φαρμακευτικής αγωγής. Προσωπική μου άποψη είναι ότι η επιτυχία της επέμβασης για τον άρρωστο στηρίζεται κυρίως στη σωστή ένδειξη, να χειρουργηθούν δηλαδή αυτοί που πραγματικά έχουν υψηλές πιθανότητες να ωφεληθούν.
Σε ένα ποσοστό των ανδρών ένα κομμάτι του αδενώματος μπορεί να ξανααναπτυχθεί με την έλευση των ετών και να απαιτηθεί επαναληπτικό χειρουργείο λόγω επιστροφής των σοβαρών συμπτωμάτων.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας του 2018 προτείνουν τη διουρηθρική προστατεκτομή ως χειρουργείο εκλογής σε άνδρες με σοβαρά συμπτώματα και μέγεθος προστάτη από 30 έως 80 ml. Σε μεγαλύτερους προστάτες προτείνεται ακόμα η ανοικτή προστατεκτομή. Η επιλογή στηρίζεται βέβαια και στις προτιμήσεις του ασθενούς, την ηλικία του και την εμπειρία του χειρουργού.
Η διουρηθρική προστατεκτομή διαρκεί συνήθως από 40 έως 90 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος του αδενώματος. Στο τέλος γίνεται προσεκτική αιμόσταση και τοποθέτηση ειδικού καθετήρα τριπλού αυλού για εφαρμογή πλύσεων στην ουροδόχο κύστη. Μετά το χειρουργείο στο θάλαμο του ασθενούς υπάρχουν πλύσεις, μεγάλες δηλαδή σακούλες με ορό που μπαίνει και βγαίνει από την κύστη μέχρι να περιοριστεί η αιμορραγία. Η πλύση βοηθά πολύ στο να μην βουλώνει ο καθετήρας από μικρά πήγματα.
TURIS προστατεκτομή (διπολική)
Μία πολύ καλή τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων ετών είναι η κυκλοφορία νέων ρεζεκτοσκοπίων με άλλη αρχή λειτουργίας (διπολική διουρηθρική). Η TURIS προστατεκτομή έχει γίνει πολύ δημοφιλής παγκόσμια και είναι και η τεχνική που σήμερα επιλέγει στην πλειοψηφία των περιστατικών ο γραφών. Ένας λόγος είναι ότι καταργεί έναν βασικό περιορισμό της μονοπολικής. Μπορεί να γίνει χωρίς χρήση γλυκίνης που χρησιμοποιούσαμε χρόνια για την πλύση, αλλά μόνο με φυσιολογικό ορό. Έτσι ελαττώθηκαν στο ελάχιστο τα περιστατικά της σοβαρής επιπλοκής του συνδρόμου διουρηθρικής (ηλεκτρολυτικές διαταραχές λόγω απότομης απορρόφησης σημαντικού όγκου υγρών στην κυκλοφορία). Αυτή η επιπλοκή αποτελούσε κυριολεκτικά έναν από τους μεγαλύτερους φόβους μας τις προηγούμενες δεκαετίες.
Η χειρουργική τεχνική είναι παρόμοια με την κλασική μονοπολική διουρηθρική προστατεκτομή. Με μία αγκύλη και άμεση όραση ο ουρολόγος αφαιρεί κομμάτι-κομμάτι το εσωτερικό του προστάτη και ταυτόχρονα κάνει αιμόσταση. Αναμένουμε ακόμα μεγαλύτερες μελέτες, αλλά γενικά φαίνεται ότι με την TURIS προστατεκτομή συνήθως η αιμορραγία είναι περιορισμένη και οι πλύσεις μπορούν να κοπούν σε 1-2 ημέρες.
Πρακτική του κυρίου Παπαδημητρίου συνήθως είναι το εξιτήριο αν όλα είναι καλά να δίνεται την επόμενη ή τη μεθεπόμενη του χειρουργείου και ο καθετήρας να αφαιρείται την τρίτη ή τέταρτη μετεγχειρητική ημέρα στο ιατρείο χωρίς βιασύνη.
Μετά την προστατεκτομή τα κομμάτια στέλνονται πάντα για βιοψία προς αποκλεισμό κακοήθειας. Θα πρέπει οι άνδρες να έχουν στο μυαλό τους ότι η περιφέρεια του προστάτη μένει στη θέση της, άρα το χειρουργείο δεν μηδενίζει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου προστάτη στο μέλλον. Έτσι θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούνται από τον ουρολόγο τους!
Σαν επιπλοκές της διουρηθρικής προστατεκτομής (μονοπολικής και διπολικής) αναφέρουμε την παλίνδρομη εκσπερμάτιση (σχεδόν το 85% των ανδρών δεν θα βγάζουν σπέρμα κατά τον οργασμό τους), η σοβαρή αιμορραγία που θα απαιτήσει μετάγγιση αίματος (πολύ σπάνια, <1%), η παρατεταμένη αιματουρία μετά το χειρουργείο, η εμφάνιση πυρετού μετεγχειρητικά που θα απαιτήσει μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας και η ανάπτυξη στενώματος ουρήθρας (πιθανότητα περίπου 3%). Κάποιοι άνδρες μπορεί επίσης να εμφανίσουν ετερόχρονη αιματουρία αργότερα, στις 20 έως 45 μέρες μετεγχειρητικά όταν αποπίπτουν οι εσχάρες από το εσωτερικό του προστάτη. Αυτή η πιθανότητα αυξάνεται σε άνδρες που λαμβάνουν αντιπηκτικά όπως το sintrom και τα ξαναξεκινάνε μετά το χειρουργείο.
Ανοικτή διακυστική προστατεκτομή
Η ανοικτή διακυστική προστατεκτομή για πολλές δεκαετίες αποτελούσε τη μοναδική αξιόπιστη επιλογή στη χειρουργική αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Με την εμφάνιση της διουρηθρικής προστατεκτομής, σιγά-σιγά περιορίστηκε η χρήση της. Εξακολουθεί όμως ακόμα και σήμερα να είναι η επιλογή εκλογής σε άνδρες με πολύ μεγάλους προστάτες άνω των 100 ml. Αυτή είναι και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας στις οδηγίες του 2018 για προστάτες άνω των 100 ml και μέτρια-σοβαρή συμπτωματολογία, αν και αναγνωρίζει ότι η νοσηρότητα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τη διουρηθρική προστατεκτομή.
Έτσι απαιτούνται περισσότερες ημέρες νοσηλείας και παραμονής του καθετήρα, υπάρχουν ράμματα και όλες οι πιθανές επιπλοκές από το τραύμα και γενικά η κινητοποίηση του ασθενούς καθυστερεί. Όμως στο τελικό αποτέλεσμα και σε μακροχρόνια αποτελέσματα φαίνεται ότι έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε ανάγκη επανεπέμβασης στο μέλλον έχει μικρότερη πιθανότητα σε σχέση με την διουρηθρική. Νεότερες σύγχρονες τεχνικής που αναπαράγουν τη μέθοδο λιγότερα επεμβατικά είναι η ρομποτική διακυστική προστατεκτομή και η εκπυρήνιση του αδενώματος με Holmium laser.
Η καλοήθης υπερπλασία του Προστάτη είναι η συχνότερη καλοήθης ουρολογική πάθηση των ανδρών μετά την ηλικία των 50 ετών και δημιουργεί προβλήματα και συμπτώματα σε πολλούς από αυτούς. Οι επιλογές είναι η προσεκτική παρακολούθηση, η φαρμακευτική αγωγή και η χειρουργική θεραπεία- προστατεκτομή. Η απόφαση λαμβάνεται πάντα εξατομικευμένα με βάση τα ευρήματα της εξέτασης, του ιστορικού και των επιθυμιών του άνδρα. Αν έχετε συμπτώματα όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, μην διστάσετε να επισκεφτείτε τον ουρολόγο.