Παπαδημητρίου Στένωμα ουρήθρας
Τα στενώματα της ουρήθρας αποτελούν ένα δύσκολο ουρολογικό πρόβλημα. Είναι η ελάττωση του αυλού της ουρήθρας λόγω δημιουργίας ουλής, κάτι που οδηγεί σε δυσκολία στην ούρηση και αυξημένο χρόνο ροής. Μπορεί να αφορούν το έξω στόμιο, την πρόσθια ή την οπίσθια ουρήθρα. Επίσης μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά, μικρού μήκους ή μεγαλύτερου. Είναι πολύ συχνότερα στους άνδρες, αλλά υπάρχουν και γυναίκες με την πάθηση.
Συνήθως είναι επιπλοκή παλαιότερου καθετηριασμού ή χειρισμού (πχ κυστεοσκόπηση ή διουρηθρική προστατεκτομή) ή λοίμωξης της ουρήθρας. Παλαιότερα ήταν συχνότερα μετά από γονοκοκκική λοίμωξη της ουρήθρας (γονόρροια). Με την ανάπτυξη των αντιβιοτικών αυτό δεν είναι πλέον συχνό.
Τι συμπτώματα έχει το στένωμα ουρήθρας και πώς γίνεται η διάγνωση;
Συνήθως ο ασθενής θα καταλάβει σταδιακή ελάττωση της ταχύτητας των ούρων. Η ούρηση γίνεται δύσκολη, αργεί να ξεκινήσει και διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνήθως υπάρχει η αίσθηση ότι στο τέλος η κύστη δεν έχει αδειάσει.
Η υποψία για παρουσία στενώματος θα μπει συχνά από τον ιστορικό. Συνήθως οι άνδρες αναφέρουν κάποιο χειρισμό το τελευταίο 12μηνο, όπως τοποθέτηση καθετήρα με τραυματισμό ή κυστεοσκόπηση ή κάποια ουρολογική διουρηθρική επέμβαση, όπως η αφαίρεση όγκου κύστης ή η διουρηθρική προστατεκτομή.
Η ουροροομετρία είναι μία πολύ χρήσιμη εξέταση στη αρχική αξιολόγηση. Το ροόμετρο είναι ένα ειδικό ουρολογικό μηχάνημα που επικοινωνεί με τον κεντρικό υπολογιστή του ιατρείου. Θα ζητηθεί αρχικά στον εξεταζόμενο που νοιώθει μία φυσιολογική επιθυμία για ούρηση να ουρήσει μέσα στο μηχάνημα, αφού η πόρτα κλείσει και ο γιατρός απομακρυνθεί ώστε να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα του ασθενούς. Στο κεντρικό μηχάνημα καταγράφεται μία καμπύλη ούρησης που ουσιαστικά υποδηλώνει την ταχύτητα εξόδου των ούρων, το πόσο εύκολα δηλαδή ή δύσκολα βγαίνουν τα ούρα. Στα στενώματα της ουρήθρας η καμπύλη ούρησης έχει τη μορφή πλατό, σε αντίθεση με τη δυσκολία στην ούρηση λόγω υπερπλασίας του προστάτη.
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με την ουρηθροσκόπηση και/ή την ουρηθρογραφία. Στην ουρηθροσκόπηση με ένα ειδικό εργαλείο με κάμερα που λέγεται κυστεοσκόπιο, βλέπουμε το σημείο και συχνά το μήκος του στενώματος. Συνήθως τα στενώματα που προκαλούνται από καθετήρα είναι στην οπίσθια ουρήθρα, λίγο πριν τον προστάτη.
Ποια είναι η θεραπεία των στενωμάτων ουρήθρας;
Η θεραπεία γενικά είναι δύσκολη και τα στενώματα συνήθως έχουν την τάση να υποτροπιάζουν. Σε γενικές γραμμές και ανάλογα με τον αριθμό, το μήκος και το σημείο των στενωμάτων, οι επιλογές είναι οι διαστολές της ουρήθρας, η οπτική ουρηθροτομή στο χειρουργείο και η ουρηθροπλαστική.
Όταν επιλέγονται οι διαστολές, αυτές πραγματοποιούνται στο ιατρείο με τοπική αναισθησία. Χρησιμοποιούνται συνήθως καθετήρες τύπου Nelaton από το πιο λεπτό νούμερο προς το μεγαλύτερο, ώστε να επιτευχθεί βαθμιαία διάνοιξη του αυλού της ουρήθρας. Η όλη διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά. Συνήθως ο ασθενής ουρεί απευθείας πολύ καλύτερα από τα πρώτα 1 έως 2 εικοσιτετράωρα. Όμως χρειάζεται ιδιαίτερη τύχη για να μην υποτροπιάσουν ποτέ. Συνήθως ο ασθενής νοιώθει σταδιακά εκ νέου ελάττωση της ακτίνας της ούρησης και απαιτούνται επαναληπτικές διαστολές. Το μεσοδιάστημα ποικίλει από άρρωστο σε άρρωστο και μπορεί ένα στένωμα να κλείνει πολύ γρήγορα εντός του μήνα ή να κρατά περισσότερο η διαστολή, σε καλές περιπτώσεις ως 6-12 μήνες.
Σε ασθενείς με μικρά και εύκολα στενώματα που όμως υποτροπιάζουν συχνά, υπάρχει και η επιλογή της αυτοδιαστολής. Εκπαιδεύουμε δηλαδή των άνδρα να κάνει μόνος του κατά διαστήματα διαστολές στο σπίτι με ειδικούς έτοιμους αυτολιπαινόμενους καθετήρες, ώστε να αποκτά την αυτονομία του και να μην απαιτούνται συνεχείς επισκέψεις στο ιατρείο. Οι αυτοδιαστολές πολλές φορές απαιτούνται στην πορεία ακόμα και μετά από χειρουργική αντιμετώπιση των στενωμάτων, καθώς και πάλι έχουν την τάση να υποτροπιάζουν.
Η οπτική ουρηθροτομή είναι ένα ενδοσκοπικό χειρουργείο, χωρίς τομή που απαιτεί όμως νάρκωση. Με ένα ειδικό εργαλείο που λέγεται ουρηθροτόμος εκτελούμε με μαχαιρίδιο τομή στην ουλή, συνήθως στη 12η ώρα. Έτσι επιτυγχάνεται άριστο άνοιγμα του στενώματος. Στη συνέχεια παραμένει ένας καθετήρας για κάποιες μέρες, από 3 έως 15, ανάλογα με την πρακτική του ουρολόγου. Μετά την ουρηθροτομή απαιτείται παρακολούθηση για την πιθανότητα υποτροπής.
Σε μεγάλα στενώματα ή σε στενώματα που υποτροπιάζουν συνέχεια μετά από ουρηθροτομή ή διαστολές, υπάρχει η επιλογή της ουρηθροπλαστικής. Πρόκειται για ένα πολύ εξειδικευμένο χειρουργείο που απαιτεί χειρουργική ομάδα με μεγάλη εμπειρία. Αν το μήκος του στενώματος είναι μεγάλο, τότε αντικαθίσταται με νεοουρήθρα που συνήθως δημιουργείται με βλεννογόνο από το στόμα του ασθενούς. Λαμβάνεται δηλαδή ένα ορθογώνιο κομμάτι βλεννογόνου που σωληνοποιείται ώστε να μοιάζει με ουρήθρα. Στα μικρά στενώματα μπορεί να γίνει αφαίρεση του ουλώδους ιστού και ένωση των δύο τμημάτων της ουρήθρας με τελικοτελική αναστόμωση.
Γενικά τα στενώματα της ουρήθρας αποτελούν ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα της ειδικότητας της Ουρολογίας. Ο ουρολόγος θα σας εξηγήσει τις θεραπευτικές επιλογές με βάση τον αριθμό και το μήκος των στενωμάτων σας.